ملاسما یک بیماری شایع پوستی است که باعث ایجاد لکه های قهوه ای یا خاکستری مایل به قهوه ای بر روی پوست صورت و یا حتی بدن می شود.
ملاسما معمولا در نواحی پیشانی، گونه ها، بینی، بالای لب و چانه به وجود می آید اما ممکن است در قسمت هایی از بدن مثل گردن، بازوها، کمر و هر بخشی از پوست که در معرض خورشید قرارمی گیرد ظاهر شود.
این عارضه پوستی در بین زنان نسبت به مردان شایع تر است به طوری که ۱۰درصد افرادی که به ملاسما مبتلا شده اند، مرد و ۹۰درصد آنان زن بوده اند. درمیان زنان نیز این عارضه بیشتر در زنان باردار ظاهر می شود به طوری که آن را ماسک بارداری نیز می نامند و خانم باردار برای درمان لک صورت در بارداری معمولا به پزشک مراجعه می‌کنند. کسانی که پوست تیره تری دارند بیشتر درمعرض ابتلا به ملاسما هستند. افراد با سابقه خانوادگی ابتلا به ملاسما نیز ریسک بالاتری دارند.
علت دقیق ملاسما به طور دقیق شناخته نشده است اما چیزی که مشخص است این است که عوامل زیادی در بروز و تشدید آن نقش دارند. از جمله این عوامل می توان به تغییرات هورمونی، ژنتیک، نورخورشید و … اشاره کرد.
این عارضه پوستی بی خطر است و مشکلی از لحاظ سلامتی برای فرد ایجاد نمی کند اما از آنجایی که ظاهر پوست خصوصا پوست صورت را تحت تأثیر قرار می دهد ممکن است برای فرد آزار دهنده باشد.
در ادامه مطلب به بررسی عوامل موثر در ایجاد ملاسمای پوستی، راه های پیشگیری از آن و درمان های آن می پردازیم.
نوسانات هورمونی خصوصا در دوران بارداری از عوامل موثر در ایجاد ملاسما است. علت رایج بودن ملاسما در میان زنان باردار نیز همین موضوع است. همچنین استفاده از داروهای ضد بارداری نیز به دلیل تاثیر بر هورمون ها خصوصا هورمون هایی مثل استروژن و پروژسترون باعث ایجاد ملاسما می شوند.
تأثیر ژنتیک بر ایجاد ملاسما امری ثابت شده است. افراد با سابقه خانوادگی ملاسما بیشتر از سایر افراد مستعد ابتلا به این بیماری هستند. همچنین این بیماری معمولا میان دو قلوها مشترک است.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید از عوامل اصلی بروز ملاسما است. اشعه ماورابنفش ملانوسیت ها که سلول های مسئول تولید ملانین در پوست هستند را تحریک می کند تا رنگدانه بیشتری تولید کنند و این موضوع باعث ایجاد ملاسما می شود. همچنین قرار گرفتن در معرض خورشید می تواند ملاسما را تشدید کند و باعث افزایش آن بشود.
استفاده از برخی داروها مثل داروهای صرع و تشنج یا داروهای ضدآلرژیک به نور، می تواند در بروز ملاسما تاثیرگذار باشد.
استفاده از لوازم آرایشی بهداشتی که پوست را تحریک می کنند و باعث ایجاد حساسیت می شوند، می توانند در بروز و تشدید ملاسما تاثیر گذار باشند.
اشعه موجود در دستگاه های برنزکننده پوست رنگدانه های پوست را تحت تاثیر قرار داده و حتی بیشتر از نور خورشید به پوست شما آسیب می رساند.
سعی کنید حتما استفاده از ضد آفتاب با درجه حفاظت بالا را در روتین پوستی خود قرار دهید و به طور دقیق آن را در تمام نواحی ای که در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، بمالید. همچنین توجه داشته باشید که در طول روز هر دو یا سه ساعت یکبار آن را شارژ کنید.
نور خورشید علاوه بر ایجاد ملاسما مشکلات زیادی از جمله چین و چروک، پیری زودرس و حتی سرطان را برای پوست شما ایجاد می کند. پس استفاده از آن را جدی بگیرید و حتما از محصولی باکیفیت و با اس پی اف ۳۰ با بالاتر استفاده کنید و حتما آن را در روتین پوستی خود قرار دهید.
– سعی کنید به طور مستقیم در معرض نور خورشید قرار نگیرید. خصوصا در ساعات ۱۰ تا ۴ که اوج تابش خورشید است.
– همچنین می توانید با استفاده از عینک آفتابی و کلاه لبه دار و … از پوست خود محافظت کنید.
چنانچه مشکلات هورمونی دارید با مشورت پزشک متخصص، نوسانات هورمونی خود را کنترل کنید و چنانچه می توانید از داروهای ضدبارداری استفاده نکنید و از جایگزین های غیر دارویی استفاده کنید. ایجاد این لک ها در دوران بارداری ناگزیر است ولی جای نگرانی ندارد زیرا با پایان یافتن دوران بارداری به احتمال زیاد از بین می روند.
هنگام خرید لوازم آرایشی و محصولات مراقبت پوستی دقت کنید که مخصوص پوست های حساس فرموله شده باشند و دارای مواد آسیب زا و مضر نباشند. همچنین هنگام استفاده از محصولات جدید ابتدا آن ها را روی قسمتی از پوست خود تست کنید.
یک سبک زندگی سالم با یک رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین ها خصوصا ویتامین دی و ورزش منظم تاثیر زیادی بر سلامت پوست می گذارد.
درمان ملاسما بر کاهش رنگدانه و جلوگیری از تولید بیش ازحد ملانین تمرکز دارد. شما می توانید از داروهای حاوی هیدروکینون که به عنوان یک روشن کننده از تولید ملانین جلوگیری می کند و یا ترتینوئین و کورتیکواستروئیدها که برای افزایش اثربخشی سایر ضد لک و روشن کننده ها تجویز می شود تحت نظر پزشک استفاده کنید.
سایر روش های درمانی مانند لایه برداری شیمیایی، لیزر و میکرونیدلینگ نیز وجود دارند که به علت تهاجمی بودن توصیه نمی شوند و بهتر است از روش های مراقبتی و تقویتی به جای درمان های پرخطر استفاده کنید.
اگرچه ملاسما، خطر جدی برای شما ایجاد نمی کند و در برخی موارد خود به خود از بین می رود خصوصا ملاسمای بارداری، اما به علت اینکه ظاهر پوست را تحت تاثیر قرار می دهد مشکلاتی را برای فرد مبتلا ایجاد می کند. علت اصلی و دقیق آن هنوز مشخص نیست اما برخی از عوامل موثر در ایجاد و تشدید آن مثل نور خورشید، ژنتیک، مشکلات هورمونی و … شناخته شده است و شما با کنترل کردن این عوامل می توانید از این مشکل پیشگیری کنید و در صورت ابتلا آن را درمان کرده و بهبود ببخشید.
